DUKDN
  • Trang chủ
  • Giới thiệu
    • Tổ chức hội
    • Điều lệ Hội Khuyến học Việt Nam
    • Sổ tay khuyến học
    • Thư viện ảnh
  • Văn bản
    • Văn bản Trung Ương
    • Văn bản của Tỉnh
    • Văn bản Tỉnh Hội
  • Tin chính
  • Mô hình học tập tiêu biểu
  • Trung tâm học tập cộng đồng
    • Giới thiệu trung tâm học tập
    • Hoạt động
    • Thư viện Trung tâm học tập
    • Lớp học trực tuyến
    • Quản lý Trung Tâm
    • Liên kết
  • Văn hóa, văn nghệ, sức khỏe
    • Văn hóa, văn nghệ
    • Sức khỏe
CHÀO MỪNG QUÝ VỊ ĐẾN VỚI TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ HỘI KHUYẾN HỌC TỈNH THÁI BÌNH!
Wellcome to Thai Binh Association for Promoting Education Website!
Thái Bình, ngày 21 tháng 5 năm 2025
  • Trang chủ
  • Văn hóa, văn nghệ, sức khỏe

Cao Bá Quát (1808-1855) - Gương xưa sáng mãi

Ngày: 13/05/2021
Tăng / Giảm cỡ chữ   TĂNG  GIẢM 

Từ nghìn xưa, Kinh bắc nổi tiếng là vùng địa linh nhân kiệt, nhiều trang tuấn kiệt, nghĩa sĩ danh nhân đã được sản sinh mà tên tuổi cuộc đời sự nghiệp vẫn sừng sững trường tồn với đất nước, quê hương, với muôn đời hậu thế.

Cao Bá Quát tự Chu Thần, hiệu Cúc Đường, Mẫn Liên quê làng Phú Thị, Gia Lâm (Bắc Ninh),  ngay từ nhỏ đã phát lộ tài năng xuất chúng, ông vừa thông minh, uyên bác, vừa cương trực khảng khái, không khuất phục bạo quyền, được suy tôn thần đồng, cùng với danh nhân Nguyễn Văn Siêu, người đương thời vinh danh hai ông là “Thần Siêu, Thánh Quát”.

Cao Bá Quát giàu lòng vị tha, bao dung, thương người khốn khó và khinh thường quan lại, cường hào keo kiệt, tham nhũng, hà lạm.

Ở làng ông có một ngôi đình, ngoài tiền sảnh đắp đôi voi lớn, trải qua năm tháng, thời gian, đôi voi đã phong hóa, xuống cấp có nguy cơ bị hư hỏng, làng phải huy động dân tình đóng góp tiền của để trùng tu. Được dịp Lý trưởng ra sức bớt xén kinh phí, Cao Bá Quát tức lắm, đợi đến ngày làng làm lễ khánh thành, ông đến đọc bài thơ:

Khen ai khéo khéo đắp đôi voi

Có đủ đầu đuôi đủ cả vòi

Chỉ có “cái kia” sao không thấy

Hay là Lý trưởng bớt đi rồi

Lý trưởng nghe thơ tái mặt giận dữ định bắt tội ông, nhưng Cao Bá Quát ung dung bẻ lại.

- Tôi thấy đôi voi này không có “cái kia” nên chợt nhớ đến lời của tiền nhân “chưa làm xã, đã ăn bớt”. Vì vậy tôi vịnh thơ chơi, xin hỏi ông ăn bớt hay sao mà phải động lòng?

Trước lý lẽ sắc bén, Lý trưởng đuối lý, cứng họng.

Một hôm Cao Bá Quát về Hà Thành, khi đi qua Hồ Tây cảnh đẹp quyến rũ, ông dừng lại bỗng nhìn thấy quân lính gươm giáo tuốt trần, tiền hô hậu ủng, hỏi ra mới biết Vua Minh Mạng ngự giá vi hành. Nhưng không để ý, ông cởi bỏ quần áo, nhảy xuống hồ tắm, quan quân tức tốc xông đến bắt trói, ông vùng chạy gào thét gây nên sự hỗn độn, ồn ào. Vua truyền dẫn ông đến để tra hỏi, Cao Bá Quát thưa:

- Thần là học trò ở quê lên, ngẫu nhiên thấy hồ nước trong mát nên xuống tắm, không ngờ ngự giá qua đây nên vô tình mắc lỗi, xin được tha tội.

Thấy dung nhan sáng sủa, ứng đối trôi chảy, Vua muốn thử tài bèn phán:

- Người đã xưng là học trò, vậy phải đối chỉnh một vế của Trẫm, nếu hay sẽ được tha tội.

Cao Bá Quát vâng lời, Minh Mệnh đọc vế đối:

- Nước trong leo lẻo, cá đớp cá

Cao Bá Quát ứng khẩu đối ngay:

- Trời nắng chang chang, người trói người.

Vế đối chặt chẽ, niêm luật rất chỉnh, lại phù hợp với điều kiện cụ thể, Vua ngẫm nghĩ khen hay và ra lệnh tha bổng.

Lần khác, Cao Bá Quát đến thăm người bạn đồng môn đã thành đạt, người này mải chơi, không muốn tiếp, ông liền gửi tặng một bài thơ:

Một buổi thăng đường, một buổi ngơi

Đâu còn nhớ chữ “viễn phương lai”

Mới sang chừng ấy, ngơi chừng ấy

Sang nữa thì ngơi biết mấy đời.

Người bạn ân hận lắm, liền khẩn khoản mời ông, nhưng Cao Bá Quát đã cáo biệt đi thẳng, trên đường đi vừa mệt, vừa đói mà tiền đã hết, ông chợt nghe có tiếng kèn trống đám ma, bước vào thấy chật ních quan viên, giữa rạp có mấy ông ngạo nghễ ngồi chiếu điều đang huyên thuyên giảng giải chữ nghĩa có vẻ đắc chí, cạnh đó là hiếu chủ chắp tay cúi đầu cung kính.

Cao Bá Quát gặp hiếu chủ ân cần hỏi:

- Tôi là khách qua đường, ngẫu nhiên gặp lúc tang gia, xin được viết đôi câu phúng viếng để tỏ lòng thương xót người quá cố, không biết có được không

Hiếu chủ tỏ ý xúc động nhưng các chức sắc thì coi thường khinh mạn. Khi giấy bút được dâng lên, Cao Bá Quát ung dung viết chỉ một thoáng là xong:

“ Thấy xe thiên cổ xịch đưa ra, không thân thiết nhẽ đâu mà khóc mướn

Tưởng sự bách niên đừng nghĩ đến, động can tràng nên nỗi phải thương vay”.

Văn phong độc đáo, ý tứ uyên thâm, chữ viết lại hoa mỹ uyển chuyển, như phượng múa, rồng bay khiến mọi người trầm trồ thán phục, vội mời ông lên chiếu trên ngồi dự quần ẩm. Khi gạn hỏi mãi, mọi người mới biết ông là Cao Bá Quát thì đồng loạt đứng dậy, tỏ lòng kính trọng và tạ lỗi với ông.

Là vị quan thanh liêm, giàu lòng trắc ẩn, thương dân, thương nước, thương đời. Cao Bá Quát thường xuyên phản kháng các thế lực bạo quyền, muốn trăm họ được sống bình yên. Tiếc thay ông đã hy sinh trong cuộc khởi nghĩa nông dân chống lại áp bức bạo tàn của triều đình Tự Đức, dẫn đến thảm án chu di tam tộc, nhưng tấm gương nghĩa liệt của Cao Bá Quát, một nhà nho, một danh sĩ Bắc Hà nghìn năm còn tỏa sáng.

                                                                    

                             HKH (sưu tầm)

tin cùng chuyên mục

  • Cảm nhận về bài thơ “Một khúc tri ân”
  • MÙA SANG
  • Thanh cao sự nghiệp trồng người
  • Gặp mặt Xuân Ất Tỵ nhân ngày Valentine đầy ắp ân tình
  • MÙA RIÊNG EM

tin mới đăng

  • BÀI PHÁT BIỂU ĐỀ DẪN HỘI THẢO: “KHUYẾN HỌC XANH – HƯỚNG ĐI BỀN VỮNG CHO TƯƠNG LAI”
  • Hưng Yên -Vùng Đất Anh Hùng (Thân tặng tỉnh Hưng Yên nhân dịp Hội nghị giao ban Hội Khuyến học các tỉnh, thành phố Đồng bằng sông Hồng)
  • Thái Bình tập huấn: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo - Thay đổi tư duy và hành động trong giáo dục và nghiên cứu khoa học
  • Thành phố Thái Bình tổ chức tập huấn “Khuyến học xanh với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh – Vì sự phát triển bền vững”
  • Hội nghị Tập huấn Khuyến học xanh với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh – Vì sự phát triển bền vững
VĂN BẢN MỚI
  • 04/KH-KHVN - Kế hoạch tuyên truyền năm 2025
  • 63/HD-HKH - Hướng dẫn triển khai thực hiện Quyết định số 324/Q...
  • 62/HD-HKH - Hướng dẫn triển khai thực hiện Bộ tiêu chí và Hướn...
  • 324 /QĐ-KHVN - Quyết Định Ban hành Bộ tiêu chí Hướng dẫn đánh giá...
  • 1357/UBND-KGVX - V/v triển khai thực hiện Thông tư số 25/2023/TT-BG...
  • 1352/UBND-KGVX - V/v triển khai thực hiện Thông tư số 24/2023/TT-BG...
  • 25 /2023/TT-BGDĐT - Thông Tư Quy định về dánh giá, công nhận "Cộng đồn...
  • 24 /2023/TT-BGDĐT - Thông Tư Quy định về đánh giá, công nhận "Đơn vị h...
  • 99/KH-HKH - Kế hoạc Triển khai phong trào thi đua"Mỗi người dâ...
  • 09/HD-HKH - Hướng dẫn một số về nghiệp vụ công tác tổ chức khuyến học
hình ảnh
  • Alternate Text Hội khuyến học xã An Hiệp trao thưởng
  • Alternate Text Đồng chí Lê Mạnh Hùng Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hội Khuyến học Việt Nam và đồng chí Vũ Mạnh Hiền UVBTV TW Hội Khuyến học Việt Nam, Cụm trưởng Cụm các tỉnh Đồng bằng sông Hồng, Chủ tịch Hội Khuyến...
  • Alternate Text Đc Bùi Trọng Trâm trao quà cho 42 học sinh có thành tích xuất sắc nhất trong Kỳ thi năm 2022( đang trao) tại Hội trường trung tâm tỉnh
  • Alternate Text Lễ tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi - học sinh vượt khó năm học 2021 - 2022
  • Alternate Text Hội KH các cơ quan huyện Kiến Xương trao quà Khuyến học
  • Alternate Text Ban khuyến học dòng họ Đỗ Duy
  • Alternate Text Hội khuyến học huyện Thái Thụy kết hợp với công ty Đại dương trao học bổng cho hs vượt khó học giỏi của con cán bộ ;công nhân công ty Đại dương
  • Alternate Text Dòng họ Phạm thôn Hải Nhuận xã Đông Quý. trao 52 suất quà khuyến học cho các cháu có thành tích học tập tốt năm học 2022
  • Alternate Text chi hội khuyến học thôn an ninh
  • Alternate Text Hội khuyến học xã Dương Phúc tặng quà cho học sinh đạt thành tích học sinh giỏi các cấp
  • Alternate Text Hội khuyến học xã Phú Châu
  • Alternate Text Khuyến học Minh Tân tặng quà khai giảng năm học mới
  • Alternate Text Trao quà cho học sinh vượt khó trường TH&THCS Thụy Lương thị trấn Diêm Điền
  • Alternate Text Hội khuyến học thị trấn Đông Hưng
  • Alternate Text Hội khuyến học huyện Đông Hưng
  • Alternate Text Tọa đàm giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng các mô hình học tập
  • Alternate Text Hội khuyến học Đông Hưng - hội nghị biểu dương, khen thưởng học sinh đạt thành tích cao học sinh vượt khó học giỏi năm học 2021-2022
  • Alternate Text Hội khuyến học xã Điệp Nông
  • Alternate Text ội Chữ thập đỏ huyện Thái Thụy kết hợp với Ban Tuyên giáo huyện ;hội khuyến học huyện trao quà cho hs vượt khó học giỏi
  • Alternate Text HỘI NGHỊ GIAO BAN CÔNG TÁC KHUYẾN HỌC TỌA ĐÀM, TRAO ĐỔI KINH NGHIỆM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔ HÌNH " DÒNG HỌ HỌC TẬP"
  • Alternate Text Gặp mặt tuyên dương các cháu con cán bộ công an thành phố có thành tích xuất sắc trong học tập năm học 2021-2022
  • Alternate Text Trao thưởng dịp Trung thu
  • Alternate Text Nhân ngày khai giảng năm học mơi 5-9-2022 trường tiểu học đông phong đươc báo đầu tư tặng 100 xuất học bổng trị giá 50 triệu đồng
  • Alternate Text Trung thu nhân ái, trao kinh phí xây nahf, trao quà cho học sinh nghèo
  • Alternate Text Hội KH xã Thụy Liên tổ chức tuyên dương học sinh giỏi năm học 2021 - 2022
  • Alternate Text Hội nghị tuyên dương khen thưởng các thầy cô giáo, các em học sinh đạt thành tích cao năm học 2021-2022
  • Alternate Text chi hội khuyến học thôn hưng quan, ban khuyến học chùa hưng long
  • Alternate Text Hội khuyến học ; hội ccb ; Mặt trận Tổ quốc xã Đông Hợp tặng quà cho các cháu học sinh giỏi học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập nhân dịp khai giảng năm học mới 2022 - 2023
  • Alternate Text Hội Khuyến học khối các cơ quan đảng - đoàn thể huyện Tiến Hải
  • Alternate Text dòng họ nhâm thôn thanh long xã đông hoàng
  • Alternate Text Đảng ủy - Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Thái Bình
  • Alternate Text Lễ tuyên dương khen thưởng khuyến học khuyến tài xây dựng xhht năm 2022
  • Alternate Text Hội khuyến học khối chính quyền huyện Tiền Hải
  • Alternate Text Ban CHQS huyện Thái Thụy
  • Alternate Text Tổng Cty gleximco và Cty Nicotex đông thái trao tặng gần 500 bộ đồng phục học sinh và 10 xe đạp cho học sinhTrường Tiểu học và Trường Mầm non Tây Sơn, Thị trấn Tiền Hải
  • Alternate Text Nhân dịp khai giảng năm học mới 2022-2023 ngân hàng MB BANK tặng trường TH&THCS xã Đông Phong 16 bộ máy tính và 48 bộ quần áo cho học sinh giỏi, 2 cựu học sinh tặng 20 phần quà cho các em học sinh ngh...
  • Alternate Text Hội khuyến hoc xã an châu tc hội nghị trao thưởng năm hoc 2021_2022
  • Alternate Text Hội khuyến học xã thăng long huyện đông hưng năm học 2021-2022
  • Alternate Text liên đoàn lao động huyện tiền hải, hội nghị tuyên dương khen thưởng con đoàn viên, cnvcld đạt thành tích xuất sắc trong học tập, vượt khó học giỏi năm học 2021-2022
  • Alternate Text Họ nguyên hưng xã trọng quan trao thưởng học sinh giỏi
  • Alternate Text Xã Sơn Hà Thái Thụy tổ chức thành công lễ tuyên dương hs giỏi năm học 2021-2022
  • Alternate Text Trao học bổng cho học sinh trường THCS Đông Hoàng -Tiền Hải chào mừng năm học mới 2022-2023
  • Alternate Text Hội khuyến học xã Vũ Lăng
  • Alternate Text Hội đồng giáo dục xã Đông Á
  • Alternate Text Ban khuyến học dòng họ Phạm văn thôn Hưng Quận xã Trọng Quan
  • Alternate Text Hội nghị tuyên dương khen thưởng ct khuyến học xã Mê linh
  • Alternate Text hội nghị tổng kết năm học 2021-2022, triển khai nhiệm vụ năm học 2022-2023
  • Alternate Text Dòng họ Nguyễn tộc
  • Alternate Text Ban khuyến học họ Lại
  • Alternate Text Hội khuyến học xã Phú Châu biểu dương và trao thưởng các học sinh có thành tích học tập xuất sắc 2021-2022
  • Alternate Text Hội khuyến học huyện Hưng Hà
  • Alternate Text Dòng họ Vũ xã Đông Trung TH tổ chức lễ trao thưởng và trợ cấp cho học sinh chuẩn bị bước vào học mới
  • Alternate Text Trao thưởng tại hội khuyến học xã Thụy Dân
  • Trang chủ
  • Giới thiệu
    • Tổ chức hội
    • Điều lệ Hội Khuyến học Việt Nam
    • Sổ tay khuyến học
    • Thư viện ảnh
  • Văn bản
    • Văn bản Trung Ương
    • Văn bản của Tỉnh
    • Văn bản Tỉnh Hội
  • Tin chính
  • Mô hình học tập tiêu biểu
  • Trung tâm học tập cộng đồng
    • Giới thiệu trung tâm học tập
    • Hoạt động
    • Thư viện Trung tâm học tập
    • Lớp học trực tuyến
    • Quản lý Trung Tâm
    • Liên kết
  • Văn hóa, văn nghệ, sức khỏe
    • Văn hóa, văn nghệ
    • Sức khỏe
LIÊN KẾT WEBSITE
Thống kê truy cập
Thống kê truy cập:19861598
Số người trực tuyến: 268

Hội khuyến học Thái Bình

Địa chỉ: Số 6, Lê Lợi, phường Lê Hồng Phong,Thành phố Thái Bình, Thái Bình.

(Giấy phép thiết lập Trang thông tin điện tử số 35/GP-TTĐT ngày 14/4/2023 của Sở Thông tin và Truyền thông )

Hotline: 02273830795

Email: hoikhuyenhocthaibinh@thaibinh.gov.vn