Bài viết "Học tập suốt đời" của Tổng Bí thư Tô Lâm đặt ra những vấn đề quan trọng, có ý nghĩa sâu sắc đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập và phát triển giáo dục trong giai đoạn mới.
Lãnh đạo tỉnh Thái Bình trao Bằng khen của UBND tỉnh, lãnh đạo Hội Khuyến học tỉnh trao thưởng học bổng “Học không bao giờ cùng” cho học sinh đoạt giải quốc gia
Thứ nhất, bài viết của đồng chí Tổng Bí thư thể hiện tầm nhìn chiến lược, tư duy hệ thống, đồng thời cụ thể hóa và làm sâu sắc thêm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như quan điểm của Đảng ta về “Học tập suốt đời” và xây dựng xã hội học tập
Đồng chí Tổng Bí thư nhấn mạnh tư tưởng học tập suốt đời đã được Đảng ta và Bác Hồ đề cao ngay từ những ngày đầu giành độc lập dân tộc. Bác Hồ từng khẳng định: “Khoa học kỹ thuật trên thế giới phát triển không ngừng, ai không học là lùi, công việc sẽ gạt mình lại phía sau”. Cả cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác đều vì con người và tư tưởng này tiếp tục được đồng chí Tổng Bí thư làm sâu sắc hơn trong bối cảnh Bộ Chính trị đang chỉ đạo quyết liệt công cuộc cải cách tư pháp, cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy. Đây là một yêu cầu tất yếu, thể hiện sự nhất quán trong quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng ta về việc học tập và học tập suốt đời. Tổng Bí thư cũng khẳng định:“Để thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ, trọng trách trong giai đoạn mới, học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hi sinh vì lợi ích chung, để trở thành những người hữu dụng đang là đòi hỏi cấp thiết đối với từng cá nhân, mỗi công dân, đặc biệt là những cán bộ, nhân viên trong hệ thống chính trị”. Quả thực, nếu không có những con người hội tụ đầy đủ trí tuệ, hiểu biết, năng lực và kỹ năng cần thiết để chủ động, sáng tạo, dám quyết định và chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, thì không thể đạt được thành công. Việc học tập không chỉ giúp mỗi cá nhân phát triển bản thân mà còn góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
Lãnh đạo Hội Khuyến học tỉnh chụp ảnh lưu niệm với lãnh đạo xã và Tổ hợp tác kèn đồng Hương Lúa thôn Cam Đoài nay là thôn Cam Hòa, xã Thụy Liên, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình
Thứ hai, đồng chí Tổng Bí thư nêu những thành tựu về xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời nhưng cũng chỉ rõ những khuyết điểm còn tồn tại của một bộ phận cán bộ, đảng viên đối với việc học tập
Đồng chí Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ ra những khuyết điểm của cán bộ, đảng viên trong quá trình học tập và rèn luyện. Cụ thể, vẫn còn một bộ phận ngại học, một số cá nhân học chạy theo số lượng, bằng cấp mà thiếu chú trọng đến chất lượng, không gắn việc học với yêu cầu thực tiễn. Tình trạng thiếu tinh thần tự học dẫn đến tư duy bảo thủ, trì trệ, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công việc và khả năng đổi mới. Điều này không chỉ làm suy giảm tinh thần dám nghĩ, dám làm, mà còn khiến cán bộ, đảng viên thiếu nền tảng, kiến thức để đề xuất những giải pháp mang tính đột phá, từ đó cản trở sự phát triển của đất nước.
“Bên cạnh kết quả, thực hiện chủ trương học tập suốt đời vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Đào tạo, bồi dưỡng còn chạy theo số lượng mà chưa thực sự chú trọng tới chất lượng; việc tự học, thực học và học tập suốt đời của đội ngũ cán bộ, đảng viên chưa đạt kết quả như mong muốn; còn tình trạng học theo phong trào, sính bằng cấp mà chưa thực sự căn cứ vào đòi hỏi thực tiễn, ngại khó, ngại khổ trong học tập, không đào sâu suy nghĩ để vươn lên chinh phục những đỉnh cao trong khoa học. Tình trạng hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ, chủ nghĩa cá nhân, bệnh kinh nghiệm trong một bộ phận cán bộ, đảng viên ảnh hưởng đến chất lượng thực thi công vụ, chất lượng phục vụ Nhân dân; ảnh hưởng đến tinh thần dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm; triệt tiêu động lực đổi mới, sáng tạo, không đủ nền tảng kiến thức và tự tin về năng lực đề xuất và thực hiện những sáng kiến, giải pháp đột phá. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thỏa mãn với kiến thức đã học trong các trường lớp, cơ sở đào tạo, hoặc chạy theo việc học để hoàn thiện bằng cấp đủ điều kiện thăng tiến, không chịu nghiên cứu, học hỏi thường xuyên để nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lý, kiến thức, kỹ năng hội nhập và khả năng thích ứng... Một bộ phận biểu hiện ngại học, không có khái niệm học thường xuyên, học suốt đời nên trở thành lạc hậu, bảo thủ, không thích nghi và bắt nhịp với "guồng quay" hối hả của nhịp sống "vũ bão" thời khoa học và công nghệ 4.0 và X.0”.
Trích bài viết “Học tập suốt đời” của Tổng Bí thư Tô Lâm
Những nhận xét của Tổng Bí thư đặt ra yêu cầu để mỗi cá nhân tự soi xét, tự đánh giá bản thân xem liệu mình có những khuyết điểm như vậy hay không. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi chúng ta đang chuẩn bị hành trang để bước vào một giai đoạn phát triển bền vững và thịnh vượng, việc học tập càng trở nên quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết. Nếu cán bộ, đảng viên không chủ động học tập, trau dồi kiến thức và kỹ năng, liệu có thể đáp ứng được yêu cầu của công việc và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước hay không?
Thứ ba, Tổng Bí thư giao nhiệm vụ cho cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và mỗi chúng ta về học tập suốt đời trong giai đoạn mới
Trong đoạn kết của bài viết, đồng chí Tổng Bí thư nhấn mạnh:“Học tập suốt đời là quy luật sống, là chìa khóa để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, là con đường duy nhất, hướng đi tất yếu của mọi quốc gia để phát triển thịnh vượng và bền vững”. Tổng Bí thư khẳng định vai trò quan trọng của học tập suốt đời và việc xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam trong bối cảnh thế giới hiện nay. Việt Nam không thể đứng ngoài con đường hướng tới hạnh phúc, thịnh vượng nếu mỗi người dân không coi trọng việc học tập, đặc biệt là học tập suốt đời.
Đồng chí Tổng Bí thư cũng giao nhiệm vụ: để thực hiện thành công Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cần tận dụng công nghệ số như một phương tiện hỗ trợ mạnh mẽ cho việc tự học và học tập suốt đời. Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc học tập trên nền tảng số là yêu cầu tất yếu. Công nghệ số sẽ giúp truyền bá tri thức, tạo điều kiện thuận lợi để mỗi người tự học và phát triển bản thân. Đặc biệt, vấn đề “bình dân học vụ số” sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận nền tảng số, từ đó nâng cao trình độ và tri thức một cách chủ động, hiệu quả.
Đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo rõ:“Mỗi cấp ủy, mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập, học tập suốt đời." Đồng thời nhấn mạnh: "Chỉ khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, nhà nhà, người người thực hiện hiệu quả việc học tập suốt đời, xây dựng được đội ngũ cán bộ dám làm, dám nói, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh, chúng ta mới vững vàng tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển, giàu mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng”. Đây không chỉ là một định hướng, mà còn là một mệnh lệnh, một nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhằm góp phần xây dựng đất nước phát triển, dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.
Đặc biệt, đồng chí Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng mỗi cấp ủy đảng, chính quyền cần theo dõi, kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình triển khai thí điểm các đề xuất mới, sáng tạo. Một điểm đột phá trong nhiệm vụ này là phải thường xuyên trao đổi, kiểm tra, kịp thời phát hiện các vấn đề nảy sinh, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn và có chính sách điều chỉnh phù hợp. Đồng thời, Tổng Bí thư khẳng định: mặc dù toàn hệ thống đã nỗ lực hết sức với tinh thần tận tụy, trách nhiệm, không quản ngại khó khăn, nhưng nếu vì lý do khách quan mà không đạt kết quả như mong muốn, chỉ đạt một phần mục tiêu hoặc gặp rủi ro, thiệt hại thì sẽ được miễn trừ trách nhiệm. Đây là một điểm rất mới, có ý nghĩa động viên, khích lệ mạnh mẽ tinh thần học tập, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của cán bộ, đảng viên. Học tập suốt đời không chỉ giúp mỗi người bồi đắp tri thức mà còn rèn luyện, hoàn thiện nhân cách, nâng cao bản lĩnh chính trị để đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.
Các cấp hội khuyến học đã đi đúng hướng, đúng con đường mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã đúc kết và chỉ đạo - con đường xây dựng xã hội học tập theo định hướng của Đảng.
Nhiệm vụ xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời trong thời gian tới
Nhiệm vụ xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời là một chủ trương quan trọng, nhưng còn nhiều khó khăn phía trước. Để thực hiện thành công, chúng ta cần xác định những việc quan trọng phải làm trong thời gian tới:
Một là, các cấp hội cần phối hợp với các cơ quan, đơn vị, báo, đài lan tỏa mạnh mẽ tư tưởng của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đến cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp và toàn dân, từ đó tạo nên sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và hành động về học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập.
Hai là, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở tiếp tục kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập phù hợp với tình hình mới. Đồng thời, xây dựng kế hoạch để triển khai, tổ chức quán triệt và thực hiện các nhiệm vụ theo chỉ đạo của Tổng Bí thư về học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập. Bên cạnh đó, cần phát triển và nâng cao chất lượng các mô hình học tập; thúc đẩy phong trào cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời.
Ba là, thúc đẩy xây dựng nền tảng và cơ sở hạ tầng cho học tập suốt đời, trong đó chú trọng:
- Ứng dụng công nghệ thông tin để người dân có thể học tập bằng các phương tiện kỹ thuật số. Triển khai chương trình “bình dân học vụ số” nhằm hỗ trợ những người chưa thành thạo công nghệ.
- Phát triển nguồn tài nguyên giáo dục mở; đổi mới hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng trên nền tảng số, trang bị cơ sở vật chất hiện đại hơn để tạo điều kiện cho người học có thể tiếp cận kiến thức mọi lúc, mọi nơi, mọi nội dung.
Ngoài ra, có thể xem xét giao cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia xây dựng các trung tâm học tập cộng đồng, nhằm tăng cường cơ sở vật chất hiện đại, gia tăng độ phủ và tính linh hoạt trong giáo dục.
Thời gian tới, hội khuyến học các cấp sẽ triển khai nhiều hoạt động thúc đẩy học tập suốt đời, bao gồm việc tổ chức trao học bổng “Học không bao giờ cùng”, tham gia giải “Nhân tài Đất Việt - Tự học thành tài” và phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, trường đại học trong việc tổ chức học tập cho người dân tại các Trung tâm học tập cộng đồng trên nền tảng số. Hội Khuyến học tỉnh sẽ chủ trì các hội thảo, tọa đàm về “Khuyến học xanh - Hướng đi bền vững cho tương lai”, trong đó chú trọng nội dung “Tư duy xanh, lối sống xanh, kỹ năng xanh”; kiểm tra, giám sát hoạt động của hội cấp cơ sở nhằm rút kinh nghiệm và đề xuất giải pháp cải tiến cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Với những định hướng và chỉ đạo của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, chắc chắn công tác khuyến học, khuyến tài, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập tại tỉnh Thái Bình sẽ được triển khai mạnh mẽ và đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh và bền vững.
ThS. Vũ Mạnh Hiền, Chủ tịch Hội khuyến học tỉnh Thái Bình