Dòng họ Khiếu Chi 3 là một trong 20 dòng họ của phường Tiền Phong Thành phố Thái Bình và là thành viên trong cộng đồng các dòng họ Việt Nam, nhà thờ họ tọa lạc trên khuôn viên gần 1000 m2 tại tổ dân phố 1-2 của phường, có bề dày lịch sử 431 năm (1592-2023), đến nay là đời thứ 16. Hiện họ Khiếu chi 3 có 203 hộ với 529 khẩu đang làm ăn sinh sống tại địa phương. Dòng họ có hội đồng họ tộc cùng Trưởng tộc chăm lo việc họ và là dòng họ có truyền thống đoàn kết, yêu nước, hiếu học kế thừa từ tổ tiên cho nên Hội đồng họ tộc đã đặc biệt quan tâm đến việc học của con cháu. coi việc học là tài sản vô giá của mỗi gia đình và dòng họ.
Tháng 5/2001 được sự nhất trí của Trưởng tộc, Ban khuyến học dòng họ được thành lập với 7 thành viên (đến nay có 17 thành viên) trong đó có 1 Trưởng ban, 1 phó ban, các ủy viên, có quy chế hoạt động và khen thưởng cụ thể cho từng đối tượng. Ngay từ khi thành lập, Ban Khuyến học đã tích cực vận động các gia đình trong họ tự nguyện làm hội viên khuyến học. Đến nay đã có 341 người tham gia, đạt 65% số nhân khẩu trong họ là hội viên khuyến học.
Quỹ khuyến học của dòng họ được xây dựng dưới nhiều hình thức, nhưng tập trung nhất là phát động sự ủng hộ của những người con thành đạt công tác trong và ngoài tỉnh, những con cháu trong họ làm kinh tế giỏi, sự đóng góp của những nhà hảo tâm và các hộ gia đình trong họ để có quỹ tuyên dương khen thưởng hàng năm (số tiền trên 10 triệu đồng), Hiện quỹ khuyến học của dòng họ còn dư 63,7 triệu đồng.
Do có quỹ khuyến học mà Ban khuyến học chúng tôi đã tổ chức lễ tuyên dương khen thưởng cho người lớn làm kinh tế giỏi, khen thưởng học sinh các cấp có thành tích cao trong học tập và hỗ trợ học sinh đặc biệt khó khăn vươn lên học tốt. Mức khen thưởng bình quân 170.000 đ/người, trong đó mức thưởng cao nhất là 300.000 đ/học sinh. Mức hỗ trợ cao nhất 2 triệu đồng/học sinh.
Hình thức tổ chức lễ tuyên dương, khen thưởng hàng năm là tại từ đường của dòng họ vào “Tháng khuyến học” rất trang nghiêm, để kính cáo tổ tiên thành tích học tập của con cháu, động viên mọi thành viên trong họ. Trước ban thờ tiên tổ đông đủ đại diện Đảng, chính quyền, MTTQ, Hội Khuyến học phường, Hội đồng họ tộc và hàng trăm đại diện gia đình trong họ đến động viên. Sau hồi chuông của Ban khuyến học và lễ dâng hương của con cháu, mọi người được nghe báo cáo thành tích của các cháu học sinh giỏi năm học vừa qua, những tấm gương học sinh vượt khó và tấm gương của người lớn học tập thường xuyên cùng lời phát biểu giao nhiệm vụ của ông Trưởng tộc. Các em học sinh giỏi được mời lên nhận thưởng do chính tay đại biểu phường và hội đồng họ tộc trao. Mặc dù giá trị phần thưởng không nhiều nhưng đã làm các em phấn khởi, tự hào. Đại diện các em nhận thưởng đã xin hứa càng quyết tâm học giỏi hơn để không phụ lòng cha, mẹ, thày cô giáo và các ông bà trong họ.
Cũng tại buổi lễ này số người ủng hộ quỹ khuyến học ngày càng nhiều thêm. Không những thế tại mỗi gia đình lại có cách động viên khác nhau để các cháu học tập tốt hơn. Do có cách làm sáng tạo của Ban khuyến học, lại được cả hội đồng họ tộc và Trưởng tộc ủng hộ cùng sự hướng dẫn của hội Khuyến học phường mà chất lượng hoạt động của Ban khuyến học dòng họ năm sau luôn cao hơn năm trước.
Hơn 20 năm qua cả họ Khiếu chi 3 chúng tôi đã khen thưởng hàng vài trăm lượt học sinh giỏi các cấp, hàng chục lượt người lớn làm kinh tế giỏi, biết áp dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin vào cuộc sống và sản xuất. Đây là những bông hoa đẹp vun đắp cho truyền thống hiếu học của dòng họ Khiếu chi 3 ngày thêm tỏa sáng.
Năm 2014 Dòng họ Khiếu Chi 3 chúng tôi vinh dự được Hội Khuyến học Thành phố và Hội Khuyến học phường chọn làm điểm triển khai tập huấn Đề án 281 của Chính phủ “Về đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”. Sau đó Hội đồng họ tộc đã chỉ đạo Ban khuyến học vận động mỗi gia đình ít nhất có một người về từ đường nhà thờ nghe giảng viên Ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập Thành phố (do Trưởng tộc mời) về hướng dẫn ý nghĩa học tập suốt đời, tiêu chí gia đình học tập và tiêu chí của một dòng họ học tập, cách phấn đấu để trở thành “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”.
Để việc xây dựng dòng họ Khiếu trở thành “Dòng họ học tập” theo các tiêu chí của Hội Khuyến học Việt Nam ban hành tại Quyết định 448 và văn bản hướng dẫn của Hội Khuyến học tỉnh, Thành phố. Trước hết chúng tôi vận động 100% gia đình đăng ký với Chi hội khuyến học tổ dân phố phấn đấu trở thành “Gia đình học tập”. Dưới sự lãnh đạo của Hội Khuyến học phường, trực tiếp là Chi ủy, chi bộ và Chi hội khuyến học cùng sự vào cuộc của Ban khuyến học, các gia đình đã ra sức phấn đấu. Đến nay đã có 96% gia đình trong họ được UBND phường công nhận là “Gia đình học tập” .
Song song với việc xây dựng gia đình học tập, dòng họ Khiếu chúng tôi cũng mạnh dạn đăng ký trở thành “Dòng họ học tập”. Ban khuyến học có Nghị quyết báo cáo với Hội Khuyến học phường tập trung cho việc học của người lớn với phương châm: “Việc học tập của người lớn trong họ phải là tấm gương sáng cho con cháu noi theo”. Mỗi kỳ học Nghị quyết của Đảng, nghe nói chuyện thời sự, nghe tư vấn về sức khoẻ,về bảo vệ môi trường, về an toàn giao thông, trật tự đô thị… tại trung tâm học tập cộng đồng phường là Ban khuyến học động viên đúng đối tượng đi học, về nhà nói chuyện lại cho cả gia đình nghe và làm theo.
Điều mừng nhất là dòng họ chúng tôi không có bất cứ thành viên dù lớn hay nhỏ mắc tai tệ nạn xã hội, rất nhiều con em học hành thành đạt, không còn hộ nghèo đa cấp. Từ khi xây dựng “Dòng họ học tập” thì tác động của nó đã khơi dậy trong dòng họ nhiều mô hình làm kinh tế hiệu quả cao, thu hút nhiều lao động tại chỗ, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững cho địa phương.Điển hình như gia đình ông Khiếu Tiến Sự đầu tư xưởng may 3 tỷ, thu hút 500 lao động, gia đình ông Khiếu Công Chẩn đầu tư xưởng cơ khí 7 tỷ thu hút 20 lao động, gia đình ông Khiếu Văn Hòa đầu tư xưởng cuộn và cắt vải gần 2 tỷ thu hút 10 lao động, có cháu có cả đội xe 7 chiếc tắc xi vận chuyển hành khách và cho thuê tự lái, nhiều cháu có ô tô tải vận chuyển hàng hóa cho khách, nhiều thanh niên ở nhà mở gia trại chăn nuôi gia súc, gia cầm và làm nghề xây dựng góp phần làm giàu cho gia đình và xã hội. Đặc biệt 2 năm gàn đây nhiều đồng chí đảng viên của họ đã thường xuyên sử dung điện thoại thông minh để học tài liệu trong mục sổ tay đảng viên và phổ biến cho chi bộ. 100% gia đình có đầy đủ phương tiện nghe, nhìn… phục vụ cho học tập của mọi thành viên và tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, góp phần xây dựng phường văn minh đô thị.
Hiện dòng họ chúng tôi có 3 tiến sỹ, có 06 thạc sỹ, 111 đại học có công ăn việc làm ổn định. Nhiều cháu đỗ đại học và rất thành đạt như cháu Khiếu Hương công tác tại Đài truyền hình Hà Nội, nhiều gia đình có 3 hoặc 4 thế hệ đều đỗ đại học như gia đình cụ Khiếu Văn Tố, gia đình ông Khiếu Hữu Ruyện, gia đình ông Khiếu Hữu Phụng, Khiếu xuân Phung, Khiếu Phúc Quynh…
Từ kết quả xây dựng “Dòng họ học tập” dòng họ Khiếu chi 3 được hai lần đi dự Đại hội thi đua biểu dương gia đình, dòng họ hiếu học tiêu biểu của Thành phố và tỉnh những năm 2009; năm 2012 và báo cáo điển hình tại hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Đề án 281 của Chính phủ do tỉnh Hội tổ chức năm 2019. Chúng tôi đều thấy rất rõ đó là ý thức tự học, học suốt đời, học để hiểu và hành của mội gia đình trong họ. Tất cả những việc làm đó được cấp ủy chính quyền địa phương ghi nhận và đánh giá cao, Đài truyền thanh-Truyền hình Thành phố đã về trực tiếp phỏng vấn và đưa tin về thành tích xây dựng “Dòng họ học tập” của họ Khiếu chi 3.
Với thành tích đã đạt được Ban khuyến học họ Khiếu được các cấp Hội và UBND Thành phố tặng nhiều giấy khen. Đặc biệt năm 2017 và năm 2021 được Trung ương Hội Khuyến học Việt nam tặng bằng khen.
Tuy nhiên việc xây dựng “Dòng họ học tập” là vô cùng khó khăn, phức tạp, chi 3 họ Khiếu thì đông nhân khẩu, kinh tế trong dòng họ còn hạn chế. việc tuyên truyền, vận động, giám sát, kiểm tra chưa được thường xuyên. Đây là những vấn đề cần khắc phục. Song! Dòng họ Khiếu chúng tôi sẽ tiếp tục phát huy kết quả đạt được để phát triển hơn nữa chất lượng của “Dòng họ học tập” đã được các cấp ủy, chính quyền và các cấp Hội ghi nhận.
Tham luận của ông Khiếu Hữu Hoán - Trưởng ban khuyến học dòng họ